***2
تاریخچه و مناطق انتشار بیماری :
بلایت باکتریای پنبه یکی از مهمترین عوامل خسارتزای پنبه می باشد وتقریباً در تمامی مناطق پنبه خیز دنیا وجود دارد و از بیماریهای مهم پنبه در کشورهای هند ، پاکستان ، چین ،جنوب شرقی آسیا ،آمریکای جنوبی،استرالیا ، اروپا ، آفریقا ، تاجیکستان ، ترکمنستان ، آذربایجان وازبکستان می باشد .این بیماری برای اولین بار در دنیا در سال 1891توسط ژرژ آتکینسون از آلاباما گزارش شده است، که او ابتدا این بیماری را زنگ سیاه و سپس لکه زاویه ای برگ پنبه نامگذاری کرد . در ایران این بیماری در سال 1338 توسط دفتری از تالخونچه اصفهان گزارش شده است .این بیماری در استانهای شمالی تا کنون مشاهده نشده بود ولی در سال 1383 در استان گلستان گزارش شد. این بیماری به نامهای ساق سیاه پنبه ، پاسوزک ، کولی و بلایت باکتریایی پنبه نامیده می شود.
***3
خسارت واهمیت بیماری :
به دلیل اینکه عامل بیماری به تمام قسمتهای پنبه حمله می نماید ، خسارت بیماری در صورت شیوع بیماری زیاد خواهد بود . این بیماری سبب مرگ گیاهچه پنبه ، کاهش فتوسنتز ، کاهش توانایی گیاه در قائم نگه داشتن خود ، ریزش برگ ، قوزه و ساقه می شود . خسارت بیماری بسته به مرحله ای از رشد گیاه که مورد حمله بیمارگر قرار می گیرد ، رقم کاشت و شرایط مساعد بیماری ( باد وباران ،هوای نسبتاً گرم) در طول دوره رشد پنبه متفاوت است .
میزان خسارت بیماری در ایران توسط اداره کشاورزی قم در ارقام بومی بین 20-15 درصد ، دکتر بهداد 30-20 درصد درکمندان اصفهان و در اردکان یزد تا 80 درصد در ارقام بومی گزارش شده است . به دلیل شرایط مساعد شیوع بیماری در استانهای گلستان ومازندران جلوگیری از ورود یا شیوع بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار و برای جلوگیری از خسارت زیاد بیماری اقدامات پیشگیرانه ضروری می باشد.
***4
عامل بیماری :
عامل بیماری بلایت باکتریایی :
Xanthomonas campestris pv. malvacearum(smith)Dowson که دارای همنامهای :
Psudomonas malvacearum ( E.F.Sm.)
malvacearum Phytononas ( E.F.Sm.)
Bacterium malvacearum ( E.F.Sm.)
باکتری عامل بیماری گرم منفی ، میله ای شکل و دارای یک تاژک قطبی است .اندازه باکتری 8/1- 7/0 * 7/0 – 4/0 میکرومتر می باشد. تولید کپسول واسپور نمی کند . دمای بهینه جهت رشد این باکتری در محیط کشت 30-25 درجه سانتیگراداست . رنگ کلنی این باکتری درمحیط کشت مصنوعی زرد روشن است. رشد نسبتاً کند داشته به شکل محدب،صاف با حاشیه یکدست می باشد.
***5
چرخه زندگی :
عامل بیماری در خاک در غیاب بقایای پنبه آلوده توان بقاء کمی دارد . اصلی ترین مایه اولیه آلودگی از بذرهای آلوده و بقایای گیاهی تأمین می شود .
در طول رشد بذر در خاک باکتریهای موجود دربذر سبب آلوده کردن کوتیلدونها شده و سبب ایجاد لکه های سبز روشن تا قهوه ای متمایل به سیاه در کوتیلدون و برگهای اولیه و همچنین در صورت مساعد بودن شرایط محیطی برای شیوع بیماری سبب بلایت گیاهچه می شود . اگر گیاهچه آلوده دوام بیاورد، آلودگی ثانویه در دیگر گیاهان و در مراحل مختلف ایجاد خواهد شد .مایه آلودگی توسط باد وباران ، آبیاری بارانی و آب آبیاری از گیاه آلوده به گیاهان سالم دیگر انتقال می یابدو سبب ایجاد آلودگیهای بعدی می شود . پاتوژن در برگها از راه روزنه ها وارد برگ می شود .باکتری عامل بیماری توسط قطرات آب ، باد و باران به تمام قسمتهای هوایی گیاه پخش شده وسبب آلودگی اندامها می شود . آلوده شدن قوزه ها در اکثر مواقع سبب آلوده شدن کرکهای روی بذر ، الیاف و سطح بذر شده و گاهی آلودگی داخلی بذر اتفاق می افتد ، که در نتیجه باکتری توسط بذر به مناطق دیگر انتقال یافته و به عنوان کانون آلودگی در آینده بروز خواهد کرد . پاتوژن قادر است در بذر و بقایای خشک شده گیاه زمستان گذرانی کرده و با کاشت پنبه و در صورت مساعد بودن شرایط بیماری ، آلودگی ایجاد خواهد شد .