***2
اندام سبز در طول ساقه و شاخه
- در اثر رشد و نمو جوانه انتهائی ساقه یا جوانه های محوری تولید می شود.
- در روی ساقه های زیرزمینی و گیاهان نواحی خشک به صورت فلس
- در نباتات بیابانی به صورت تیغ
- برگها در جوانه ها و انتهای ساقه جوانتر و کوچکتر از سایر برگها
***3
مورفولوژی خارجی برگ
- پهنکLima : صفحه سبز رنگی به ابعاد مختلف ، به صورت افقی قرار گرفته
دمبرگpetiole: دنباله باریک وسیله ارتباطی پهنک به ساقه
برگ بی پایه : برگ بعضی از گیاهان فاقد دمبرگ
غلاف یا نیام: در بعضی از گیاهان قاعده دمبرگ در ناحیه اتصال به ساقه پهن می شود و بخش یا تمام محیط ساقه را در بر می گیرد.(در غلات رشد غلاف بالا و تمام گره های ساقه را پوشانده)
گوشوارکstipula: دو صفحه کوچک در قاعده برخی از برگها
زبانک: در غلات در فاصله غلاف و پهنک ، صفحه شفاف و کوچکی است که در داخل غلاف و امتداد آن قرار گرفته است.
در هر برگ پهنک قسمت اصلی و سایر اجزاء را ضمائم برگ نامیده می شود
***5
اقسام برگ
الف - برگ ساده
پهنک برگ قطعه واحدی است و فقط یک پهنک دارد.
انواع برگ ساده بر اساس تفاوت در بریدگی های حاشیه آنها:
1- برگ صاف
فاقد بریدگی و دندانه(اطلسی،یاس،پیچ امین الدوله)
2- برگ مضرس
کناره دارای بریدگیهای کوچک یا بزرگ که هرکدام در امتداد یک رگبرگ فرعی
شامل تضاریس ساده(ریحان، راش) و تضاریس مرکب: هر یک از بریدگیها دارای دندانه های فرعی می باشند (نارون)
3-برگ مضرس هلالی
انتهای دندانه ها هلالی (شمشاد)
4- برگ کنگره ای
دارای بریدگی درشت
شامل کنگره ای پنجه ای (مو) و کنگره ای شانه ای (بلوط)
***7
انواع برگ ساده بر اساس فرم پهنک برگ:
- تخم مرغی شکل
- قلب مانند
- دلتا شکل
- شمشیری شکل
- درفش شکل
- گرد یا مدور
- طویل
- خطی
- ماله ای شکل
- نیزه ای شکل
- دایره ای شکل
- قلوه ای شکل
- گندمیان
- بیضی شکل
***8
– برگ مرکب
-بریدگی در برگهای ساده زیاد است و پهنک برگ به چند قسمت مجزا تقسیم شده به هر کدام برگچه گویند.
انواع برگ مرکب:
1- مرکب شانه ای
برگچه ها در طرفین دمبرگ اصلی و در امتداد و موازات آن است.(گلسرخ، اقاقیا، تیره نخود)
( انواع آن: یک شانه ای ، دوشانه ای، با برگچه انتهائی یا بدون برگچه انتهائی)
2- مرکب پنجه ای
اتصال برگچه ها در یک نقطه به هم(شاهدانه، لوین)