***3
ازمیان 8 واحد قواعد عربی که دانشجویان رشته زبان
و ادبیات فارسی می خوانند 4 واحد آن به صرف
(شناخت انواع کلمه و دگرگونی های آن) اختصاص دارد که قواعد1 و 2 به آن می پردازد. و قواعد عربی 3و4 به نحو اختصاص دارد.
ازآن میان قواعد عربی 3 در24 فصل به مرفوعات، منصوبات و مجرورات می پردازد.
***4
علم نحو:
علم نحو علمی است که از حالات اواخر کلمات هنگام ترکیب کلمه ای با کلمه ی دیگر بحث می کند. موضوع علم نحو، کلمه و کلام است.
کلمه لفظی است که وضعا دال بر معنی است و لفظ عبارت است ازچیزی که منطوق انسان است. لفظ مستعمل را کلمه گویند .
کلام لفظی است مرکب از دو یا چند کلمه که نسبتی بین آنها برقرار باشد.
***5
معرب و مبنی:
کلمه وقتی که با کلمه ی دیگر ترکیب می شود از نظر حالت آخر آن بر 2 قسم است :
- یک قسم از کلمه آخرش هم از لحاظ حرکت و هم ازلحاظ حرف بر یک حالت ثابت می ماند که آن را مبنی می گویند.
- یک قسم دیگر آخرش یا از لحاظ حرکت ویا از لحاظ حرف متغیر است که آن را معرب می خوانند.
***6
اعراب و بناء
اعراب به تغییر حرف آخر و یا حرکت حرف آخر کلمه به اقتضای موقعیتی که از نظر معنی در جمله پیدا می کند گفته می شود.
مثال:
1. جاءَ علیٌ
2. رَایْتُ علیاً
3. مَررْتُ بِعَلیٍ
«علی» در مثالهای فوق به ترتیب فاعل و مرفوع، مفعول و منصوب و مجرور به حرف جر است، چون«علی» معرب است اعراب مختلف بر آن ظاهر شده است.
***7
بناء :
عبارت است از حالت ثبات و عدم تغییری است که حرف آخر کلمه هم از لحاظ حرکت و هم از لحاظ حروف داراست.
به مثالهای زیر توجه کنید :
.1جاءَ هذا الرجُلُ
.2اِشَریْتُ هذا الکتابَ
3. مَرَرْتُ بِهذا الرجُلِ
« هذا » در مثال اول فاعل و در مثال دوم مفعول و در
مثال سوم مجرور به حرف جر است. امّا اعراب فاعل که رفع واعراب مفعول به که نصب و اعراب مجرور به حرف جر، جراست در هذا ظاهر نشده است.
***8
کلمات معرب و مبنی:
بعضی از کلمات معرب و بعضی دیگر مبنی هستند .
از سه قسمت کلمه، حروف تماماً مبنی هستند و از افعال به جز دوازده صیغه از فعل مضارع بقیه مبنی هستند.
اما بیشتر اسمها معربند و اسمهای مبنی به نسبت اسمهای معرب کم اند.
لازم است اسمهای مبنی که کمتر هستند شناخته شوندتا معلوم گردد اسمهای معرب کدامند ؟