***2
تعریف شیمی تجزیه
شاخه ای از علم شیمی است و شامل جداسازی، تعیین و اندازه گیری مواد بطریقه تجزیه کمی و کیفی می باشد
تقسیم بندی شیمی تجزیه برحسب آنالیز انجام شده بر روی نمونه
1- تجزیه کیفی: عبارتست از شناسایی نوع و ترکیب مواد ویا گونه های شیمیایی
2- تجزیه کمی: عبارتست از تعیین مقدار و یا غلظت یک گونه خاص
***3
انواع روش های تجزیه
- تجزیه کلاسیک
2- تجزیه دستگاهی
توضیح انواع روش های تجزیه
1- تجزیه کلاسیک:
برای انجام تجزیه از واکنشهای شیمیایی استفاده می شود وعمدتاً با دانستن غلظت یک گونه معلوم که معادل شیمیایی یا استوکیومتری گونه مجهول است غلظت گونه مجهول را تعیین می نمایند
***4
مثال تجزیه کلاسیک
الف- روش های اسیدیمتری یا بازیمتری:
HCl + NaOH D NaCl + H2O
با دانستن غلظت اسید کلریدریک، غلظت هیدروکسید سدیم را تعیین می نمایند
ب- روشهای رسوبی
Ag+ + Cl- D AgCl
با دانستن غلظت نقره، غلظت یون کلرید را تعیین می کنند
یا تعیین وزن رسوب غلظت یون کلرید را تعیین می کنند و...
***5
2- تجزیه دستگاهی
از روی سیگنال حاصل از دستگاههای تجزیه که متناسب با غلظت، یا مقدار گونه (یا واکنشگر) شیمیایی مجهول هست غلظت دقیق گونه مجهول را تعیین می کنند
مثال: تجزیه دستگاهی
دستگاه اسپکتروسکوپی نشر شعله ای
از روی مقدار نور جذب شده توسط سدیم محلول در آب، مقدار دقیق سدیم (یا سدیم کلرید) را در آب تعیین می کنند.
***6
روشها و واحدهای بیان غلظت
روشهای متعددی برای بیان غلظت وجود دارد
1- مولاریته یا غلظت مولار: تعداد مولهای ماده حل شده در یک لیتر محلول یا تعداد میلی مولهای ماده حل شده در یک میلی لیتر محلول را گویند
واحدهای مولاریته: mol/l و mmol/ml
نماد مولاریته: CM
***7
2- مولالیته یا غلظت مولال: تعداد مولهای ماده حل شده در 1000گرم حلال و یا تعداد میلی مولهای ماده حل شده در یک گرم حلال را گویند
واحدهای مولالیته: mol/kg و mmol/g
3- نرمالیته یا غلظت نرمال: تعداد اکی والان های ماده حل شده در یک لیتر محلول و یا تعداد میلی اکی والان های ماده حل شده در یک میلی لیتر محلول را گویند
واحدهای مولاریته: eq/l و meq/ml
نماد مولاریته: N
***8
4- تیتر: غلظت یک محلول را بر حسب وزن گونه ای که یک واحد حجم از محلول با این وزن واکنش می کند تعریف می کند
الف- ppt (قسمت در هزار): یک قسمت از ماده حل شده در هزار قسمت محلول را گویند
ب- ppm (قسمت در میلیون): یک قسمت از ماده حل شده در یک میلیون قسمت محلول را گویند
ج- ppb (قسمت در بیلیون): یک قسمت از ماده حل شده در یک بیلیون قسمت محلول را گویند
***9
5- غلظت درصدی
الف- وزنی – وزنی: وزن ماده حل شده به وزن محلول ضربدر 100 را گویند
واحدهای وزنی – وزنی: %kg/kg و %gr/gr
نماد وزنی – وزنی: %W/W
ب- وزنی – حجمی: وزن ماده حل شده به حجم محلول ضربدر 100 را گویند
واحدهای وزنی – حجمی: %kg/l و %g/ml
نماد وزنی – حجمی: %W/V
ج- حجمی – حجمی: حجمی ماده حل شده به حجم محلول ضربدر 100 را گویند
واحدهای حجمی – حجمی: %l/l و %ml/ml
نماد حجمی – حجمی: %V/V
***10
تعادل شیمیایی
روش های استوکیومتری
در یک واکنش شیمیایی مقدار واکنشگر شیمیایی لازم از یک گونه برای انجام کامل واکنش با گونه دیگر را معادل شیمیایی آن گونه و یا استوکیومتری واکنش گویند.
استوکیومتری و یا معادل شیمیایی دو واکنشگر نسبت به هم عموماً بر حسب مول بیان می شود
مثال: H2CO3 + 2NaOH D Na2CO3 + 2H2O
استوکیومتری NaOH به H2CO3 2به 1 است