***2
oمقدمه
تیره میخک به راسته سانتروسپرمال و زیر راسته Caryophyllales تعلق دارد. گیاهان این راسته دارای دانه‌هایی با جنین خمیده و نعل اسبی شکل است که نام سنتروسپرمال را نیز از آن گرفته‌اند. این راسته دارای چندین زیر راسته است.
گیاهانی علفی و بوته‌ای هستند و گاه با انشعابات و شاخه‌های فشرده بوته‌های بالشتکی یا کوسنی شکل را تشکیل می‌دهند. برگها ساده ، بدون دندانه ، باریک ، کشیده یا درفش مانند ، دارای گوشوارک و یا فاقد آن است. در گیاهان این تیره برگها معمولا فاقد دمبرگ هستند و در قاعده بهم متصل و ساقه در محل اتصال آنها متورم و برجسته می‌شود. گل اذین عموما گرزن دوسویه با گلهای نرماده ، گاهی نیز تک جنس و یا پلی‌گام هستند.
گلپوش ساده یا مضاعف ، کاسه دارای 5 قطعه آزاد یا کم و بیش بهم پیوسته ، جام گل همیشه آزاد ، گلبرگها ناخنک‌دار یا بدون آن و جام در سطح درونی و در ناحیه گلو دارای زایده‌ای ناخنکی است که از کاسه قابل تشخیص است. تعداد پرچمها متغیر و برابر با قطعات سایر حلقه‌ها یا کمتر از آنها است. مادگی دارای تخمدان زبرین یا نیمه زیرین مرکب از 1 تا 5 برچه بهم پیوسته است
***3
oتاریخچه
مدارکی به دست آمده از تمدن‌های مصریان و سومریان در ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، نشان می‌دهند که این تمدن‌ها با خواص درمانی گیاهان طبی کاملا" آشنایی داشته‌اند. پاپیروس مشهور «ابرز» که در سال ۱۸۷۴ کشف شد، حاوی اسامی بیش از هشتصد گیاه دارویی بوده که تا سال ۱۸۰۰ پیش از میلاد برای درمان بیماریها و همچنین مراسم مذهبی و مومیایی کردن از آنها استفاده می‌شده است. در همین راستا، تلاشهایی در جهت توسعه‌ی گیاه درمانی در چین و هندوستان نیز دنبال می‌شده است؛ در یک کتاب دارویی چینی که حدود ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تدوین شده، فهرستی از گیاهان دارویی جمع‌آوری شده است. «ریگ وادا»، یکی از کتب مقدس هندوها، حاوی نامهای بیش از یک هزار داوری گیاهی می‌باشد. دانش گیاه درمانی از مصر و بین‌النهرین به یونان برده شد و دیری نگذشت که جذب فرهنگ رومیان شد.
افسانه‌های زیادی درباره‌ی «آسکلپیوس»، گیاه‌شناس و دانشمند گیاه پزشک «هربالیست» یونانی مصری تبار، که معلم بوده و در ضمن تعلیم به معالجه‌ی بیماران نیز می‌پرداخته، نقل شده است. او در سالهای بعد از ۱۲۵۰ پیش از میلاد می‌زیسته است و «هیجیا» و «پاناکئا»، دو دختر آسکلپیوس در درمان بیماران به پدر کمک می‌کرده‌اند.
با ظهور «بقراط» (۳۷۷-۴۶۰ پیش از میلاد)، یک نظام پزشکی علمی بر اساس تشخیص درمان بیماریها با استفاده از گیاهان دارای خواص دارویی، پی‌ریزی شد؛ در این نظام بیماریها ناشی از خشم خدایان نبودند. در قرن اول میلادی، کتاب «دی ماتریامدیکا» را «دیوسکورید» پزشک ارتش یونان تدوین کرد، که از نخستین کارهای معتبر در مورد علم گیاه درمانی است. دیوسکورید که اساس کار خود را بر پایه‌ی کار بقراط بنا نهاده بود، شکل، مشخصات و خواص بیش از پانصد گیاه را در کتاب خویش ارائه کرد که تا ۱۵۰ سال بعد به عنوان یک کتاب مرجع مورد استفاده قرار می‌گرفت. در همان زمان یک طبیعی‌دان رومی به نام «پلینی» کتاب تاریخ طبیعی نسبتاً حجیمی را تدوین نمود که در آن به شرح گیاهان و خواص درمانی آنها پرداخت. هفت قرن بعد، که به قرون وسطی یا عصر تاریکی شناخته شده است، صومعه‌ها زنده نگاه داشتن گیاه درمانی را دست گرفتند. راهبان متون مربوطه را نسخه‌برداری کردند و از آنها برای شفای بیماران استفاده نمودند و مزرعه‌هایی را به پرورش این گیاهان اختصاص دادند. اعتقاد مردم به درمانهای سنتی، که از لحاظ پزشکی ترکیبهای موفقیت‌آمیزی، هرچند با جادوگری ارائه می‌کردند، بدون توقف ادامه یافت.
***4
قرن دهم میلادی، شاهد نخستین اثر گیاه‌شناسی آنگلوساکسونها بود، که به زبان مردم عامی نوشته شده بود و بیشتر بر روی جنبه‌های آیینهای خاص و جادو تاکید داشت.
در قرن دوازدهم، کتب گیاه‌شناسی عربی دوباره به زبان لاتین برگردانده شدند، اما هیچ کار جدیدی ارائه نشد تا آنکه حدود ۲۰۰ سال بعد، مارکوپولو و دیگر مکتشقان ایتالیایی راه‌های تجاری با چین و هندوستان را گشودند. چین و هند به صورت مرکز تجارت ادویه اروپا در آمدند و ادویه‌جات که برای مطبوع نمودن و خوشمزه کردن غذاها به کار می‌رفتند، بازار پر سودی را به وجود آورند و جهانگردان پرتغالی را وسوسه کردند که راه دریایی مستقیمی به شرق باز کنند. کشف دنیای نو، به ظهور گیاهان جدید و راه‌های درمان تازه‌ای منتهی شد. با اختراع صنعت چاپ در قرن پانزدهم، کتابهای مربوط به گیاهان درمانی از اولین و پرفروش‌ترین کتبی بودند که به چاپ رسیدند. در عصر الیزابت، مشهورترین متون مربوط به گیاهان طبی تجدید چاپ شد که حتی امروزه نیز مطالعه آنها نه تنها آموزنده، بلکه لذت‌بخش است