***2
گیاهان تعداد زیادی میوه دارند،پس تعداد زیادی دانه تولید می کنند . تعداد کمی از این دانه ها مکان مناسب و شرایط مطلوبی برای جوانه زنی پیدا می کنند اکثریت دانه ها از بین میروند ،زمانی که دانه ها انتشار می یابند آب بسیار کمی باخودشان دارند پوشش بیرونی سخت و چروکیده است و مانع جوانه زنی وعامل خفتگی میباشد . با این که دانه ها غیر فعال به نظر میرسند ولی سرشار از حیات هستند.
جوانه زنی تحت شرایط اپتیم نظیر دمای مناسب ،آب،اکسیژن
خفتگی اساس ژنتیکی دارد.بیان ژنهاو میزان ان تحت تا ثیر مراحل نمو و فاکتور های محیطی است.
انواع خفتگی:
خفتگی اولیه primary dormancy
خفتگی ثانویه secondry dormancy
خفتگی اولیه: جنین بالغ شده ولی عواملی می خواهد که میزان اسید آبسزیک را پایین آورده و جیبرلین بالا میرود.مثلا نور،سرما،اکسیژن
خفتگی ثانویه: جنین هنوز به نمو کامل نرسیده یا اینکه جنین از نظر فیزیولوژیکی ومرفولوژیکی به حد بلوغ نر سیده است
دلایل خفتگی:
1. پوسته دانه
2. عوامل هورمونی
3. عدم بلوغ جنین
1- نفوذ نا پذیری نسبت به اب واکسیژن
- وجود موم یا کوتیکول
- وجود ترکیبات بازدارنده نظیر اسیدهای فنلی واسید سیانیدریک
2- افزایش نسبت اسید ابسزیک به ژیبرلین
مدت زمان خفتگی از چند هفته تا جند ماه است.بعضی از دانه ها ی نیلوفر ابی که مدت 10 هزار سال قدمت داشتنددر شرایط مناسب شروع به جوانه زنی کردند
***3
جوانه زنی دانه SEED GERMINATION
جوانه زنی با جذب آب شروع میشود و در نهایت با خروج ریشه چه به پایان میرسد
جوانه زنی به3 فاز تقسیم میشود:
1.فاز اغشته شدن به اب Imbibition.
2.فاز جوانه زنی
3.رشد ریشه چه ومحور زیر لپه
Imbibition:
سنتز جیبر لین در داخل رویان القاء میشودو به دنبال آن فعالیت متابولیکی در جنین به راه افتاده وتجزیه مواد ذ خیره ای اندوسپرم میشود با خیس کردن بذر در اب یکسری از ترکیبات از بذرها خار ج میشود.اسید ابسزیک در داخل آب حل می شود. خروج این مواد بواسطه وجود منا فذ کو چک در غشاءهاو مولکول های مختلفی است که وزن مولکولی پایین دارند مثل یونها،قندها و اسیدهای آمینه بنابراین با ادامه آبگیری مواد بازدارنده جوانه زنی نظیر تر کیبات فنلی و
اسید ابسزیک کاهش یافته وسبب افزایش میزان تنفس ومصرف اکسیژن میشود.
نقش نور در جوانه زنی :
بر این اساس دانه ها را به3 دسته تقسیم میکنند
1.حساسیت مثبت
2.حساسیت منفی
3.بی تفاوت
وجود فیتوکروم در دانه ها یی که نسبت به نور حساس هستند دیده شده است.
حساسیت مثبت :
نور سفید مانند نور قرمز عمل کرده وواکنش در جهت فرم فعال فیتوکروم پیش میرودوسبب سنتز ژیبرلین و یا تبدیل اشکال غیر فعال به فعال شده وسبب ر فع خفتگی وافزایش جوانه زنی میشود.
حساسیت منفی :
باید بیشترباشد ولی فرم فعال در آن زیاد است بنا بر این قادر به جوانه زنی نخواهند بود.Pr/pfrدراین دانه هانسبت
germinate
1- دما باید مناسب باشد .دانه هایی که در پاییز انتشار می یابند در بهار آینده جوانه خواهند زد .
2-روشنایی بعضی از دانه ها نیازمند میزان خاصی از ساعات روشنایی قبل از جوانه زنی می باشند آنها در بهار زمانی که روزها طولانی تر میشوند جوانه میزنند .
3- آب کافی اگر اب بسیار زیادی برای دانه ها وجود داشته باشد دانه ها در آب خفه شده و پوسیده می شوند.
اگر میزان آب کم باشد دانه ها در ابتدا جوانه خواهند زد و سپس خشک شده ومی میرند.
زمانی که آب کافی برای دانه ها وجود داشته باشد آنها آب را از طریق میکروپیل گرفته و متورم میشوند وذخایر غذایی در لپه ها و آندوسپرم برای نمو جنین به انرژی تبدیل میشود.
***11
Seed Germination
هورمونها :
اثر ژیبرلین بر جوانه زنی دانه :
جوانه زنی دانه ها از چند جنبه نیاز به ژیبرلین دارد به طوریکه مشاهده شده در مورد دانه هایی که در شرایط مناسب جوانه نمی زنند در حضور ژیبرلین زمانی که
به صورت اگزوژن به آن می دهیم جوانه می زند .
اهمیت ژیبرلین :
-فعال سازی رشد رویشی رویان
-شکستن و تجزیه ترکیبات موجود در آندوسپرم که اطراف رویان است .
-تجهیز مواد غذائی لازم برای رشد رویان که از آندوسپرم تأمین می شود .
ژیبرلین بر روی آنزیمها اثر می گذارد و آنزیم های هیدرولاز را فعال می سازد و نقش آن آنزیم ها تجزیه و ساده کردن مواد نشاسته ای ، پروتئین و چربی است (برای استفاده از جنین)
تجزیه نشاسته 2- تجزیه پروتئین 3- تجزیه چربی
2) نیاز به (نور و سرما ) در دانه ها ئی که برای القاء جوانه زنی نیاز به نور دارند . این نیاز به نور در بیشتر موارد با کاربرد ژیبرلین به صورت اگزوژن برطرف می شود .
در مورد سرما چنین تغییراتی بسیار مشخص است . به طوریکه اگر دانه های در زمستان بمانند جوانه می زند . گاهی اوقات ژیبرلین جایگزین سرما می شود .
ژیبرلین نقش تنظیم کنندگی بر عهده دارد :
ژیبرلین محرک تولید تعدادی از هیدرولازها است . مخصوصاً آمیلاز که به وسیله لایه های آلرون در دانه های غلات در حال جوانه زنی با تولید خود ، سبب رشد جنین
می شود .
رویان در هنگام جوانه زنی نیاز به مواد غذائی دارد ژیبرلین آزاد می شود .
ژیبرلین به لایه آلرون رفته واکوئلهای خشک شده از مواد آلی به ویژه پروتئین می باشد .
در آلرون ژیبرلین سیگنال می فرستد و ژن تولید کننده آمیلاز را بوجود می آورد .
GA3 رونویسی ژنهای مولد آمیلاز را در لایه آلرون تحریک می کند . این آنزیم به واسطه اگزوسیتوز به اندوسپرم رفته و نشاسته را به گلوکز تجزیه می نماید و جنین از
آن تغذیه می نماید . آمینواسیدهای حاصل از هیدرولیز پروتئین های لایه آلرون در نشر آمیلاز وارد می شوند .
در غلات سیستم حمایت کننده رویان آندوسپرم نشاسته ای است و فعالیت آن تضمین موفقیت یا شکست را برای آینده گیاه موجب می شود . بعلاوه این گروه از
گیاهان ، یک گروه وسیع را که دارای اهمیت کشاورزی بالایی هستند ، تشکیل می دهند . مواد اصلی آنها از آندوسپرم مشتق می شوند . شکل جوانه زنی و تجهیز آندوسپرم
در تک لپه‌ایها به صورت یک فرآیند کاملاً تنظیم شده است .
به طور کلی بر هم کنش های بین ویژگی های ساختاری آندوسپرم و وقایع مولکولی تنظیم شده به وسیله هورمونها سبب آزاد سازی ذخایر غذائی می شود که بعنوان
سوخت جوانه زنی و رشد اولیه دانه رست مورد استفاده قرار می گیرد .