***2
تاریخچه مرکبات در ایران
ورود مرکبات درایران به جزگونه بالنگ،سابقه ای حدود400ساله دارد. به استناد مدارک تاریخی،ایران دروازه خوج مرکبات از اسیا به سایر مناطق دنیا بوده است.
محصولات مرکبات عبارت اند از:(انواع پرتغال ها ،نارنگی ها،لیموها،لایم ها،گریپ فروت و...)
تاریخچه لیمو ترش در ایران
گرچه قریب به 400 سال پیش از تولد مسیح ، تئو فراست از لیمو سخن گفت ، اما تنها در قرن چهارم میلادی ، هنگامی که جنگجویان مسیحی در جنگهای صلیبی به فلسطین رسیدند، لیمو را دیدند که در باغهای آن سرزمین کشت شده بود
***3
لیمو ترش(ctrus lmon burm)
درخت لیمو بومی شرق هیمالیا و هند هستند و عقیده بر این است که دورگ ناشی از تلاقی لایم و بالنگ باشد چون به گونه بالنگو بادرنگ شباهت نزدیکی دارند پراکندگی این گونه در مناطق خشک و نیمه خشک درنواحی نیمه گرمسیری با دمای زمستان بالاتراز 4-درجه سانتی گراد مشاهده میشود . درختان اینگونه نسبت به سایر گونه های مرکبات حساسیت بیشتری به دمای پایین دارند همچنینبه دلیل حساسیت به بیماریهای قارچی و رشد جلبک در مناطق نیمه گرمیسری یاگرمسیی مرطوب رشد خوبی ندارد.به علاوه کیفیت میوه خصوصابافت داخلی پوست در مناطق مرطوب ضعیف است.درختاناین گونه قوی بوده ،در مناطق گرمسیری دارای رشد عمومی خصوصا در دوران جوانی هستند. شاخه هانیز اغلب پر تیغ و دارای گلهای قرمز کامل است.
***4
پر تیغی به نوع رقم ، شرایط رشد و سن درخت بستگی دارد. در بیشتر مناطق که لیمو کشت میشود میوه در سراسر سال دیده میشود. البته این باردهی بستگیبه رقم و عوامل محیطی دارد.
میوه بیشتر لیموها هم در تابستان وهم در پائیزیا زمستان قابل کشت است. به جز لیموهایی که به عنوان پایه استفاده میشود سه گروه بزرگ لیمو شناخته شده است. این گروها شامل دسته های فمینولا،ورما وسیسیلی ین هستند. بعضی ارقام لیمو بذر دار و برخی بی بذر بوده و درصد چند جنینی بین 100-0درصد متغیر است. از مهمترین ارقام متداولدر ایران رقم محلی؛اورکا و لیبسون است که این دو دسته آخر سیسیلی بوده و حائز اهمیت اقتصادی هستند.
***5
الف- رقم اورکا:از ارقام مهم لیمو در امریکا و استرالیاست و طی سالهای 34-1342وارد ایران شد و در جنوب کشت شد. تراکم این رقم در میناب فراوان است. این رقم از نهالهایی که زسیسیل در سال 1858به کالیفرنیا برده شده بودند،تهیه شد.مقاومت به یخ بندان انها پائین است.میوه اندازه متوسط تا کوچک داشته و وجود یک برجستگی در نوک میوه مشخصه ان است. پوست میوه اورکا تا حدودی خشن تر از لیسبون بوده و بر جستگی نوک میوه نیز از لیسبون کوچک تر است. کیفیت میوه در نواحی ساحلی عالی بوده و کمتر از 9 بذر در آن تولید میشود. در ایران این رقم معمولا بی بذر است و ضخامت پوست میوه متوسط و صاف،گوشت زرد متمایل به سبز داشته و خیلی اسیدی است. درختان ان به علت تاج باز به افتاب سوختگی حساس هستند. میوه ها در نوک درخت تشکیل شده و همه سال اور هستند. لیمو اورکا جزء ارقام زود رس و پر محصول محسوب میشود.
***6
ب-رقم لیسبون: رقم لیسبون نیز در سالهای 43-1342وارد ایران شد و میوه ان شباهت زیادی به ارقام اورکا داد. میوه ها دارای اندازه متوسط،بیضوی کشیده باقاعده مخروطی و گردن نا مشخص هستند. رنگ پوست میوه به هنگام بلوغ زرد و ضخامت ان زیاد استولی صاف ترو نازک تر از اورکا است. بافت میوه ترد؛ابدا و مزه ان خیلی ترش است. باردهی این رقم عمدتا در زمستان و اوایل بهار انجام میشود. درختان این رقم قوی با تاج بلند،کشیده،تیغ دار با شاخه هایی متراکم و پر محصول هستند و میوه درون ان تشکیل میشود. مقاوم ترین رقم لیمو نسبت به تحمل شرایط نامساعد محیطی مانند سرما،گرماوبادهای تند وداغ (شرایط جنوب ایران )است.