***2
تاثیرات دو حد
نهائی حرارت
هر دو حد نهائی حرارت، سرما و گرمای زیاد می توانند باعث صدمه به پوست و دیگر بافتهای بدن شوند که در موارد حاد ممکن است منجر به مرگ شود.
بدن ما دارای بیشترین کارآئی در محدوده حرارتی 36 تا 37 درجه سانتی گراد است. برای ثابت نگه داشتن این دما بایستی در هنگام سرما بدن حرارت خود را حفظ، و در هنگام گرما حرارت بدن را به خارج منتقل کند.
مویرگ ها و غده های عرق که در پوست وجود دارند برای تنظیم حرارت نیز مفید هستند. قسمتی از مغز به عنوان ترموستات برای ایجاد توازن بین گرمای گرفته شده از محیط و پس دادن حرارت به محیط عمل می کند. علاوه براین بخار آبی که هنگام بازدم از بدن خارج می شود باعث می شود که بدن خنک شود. اما این تنظیم حرارت ممکن است بویژه برای کودکان یا مسن ها کافی نباشد. حرارت را می توان با این وسایل کنترل یا نسبتاً تنظیم کرد:
* عایق کردن بشکل پوشیدن لباس یا کنترل مصنوعی دمای محیط(مثلاً بوسیله کولر، بخاری، شوفاژ و غیره)
*مصرف غذا های پرانرژی که حرارت ایجاد می کنند؛ یا مصرف مایعاتی که مایع از دست رفته بدن بصورت بصورت عرق را جبران می کند.
* فعالیت های بدنی که ایجاد حرارت می کنند.
***3
تاثیر سرما
حرارت بدن به هنگام سرمای زیاد محیط یا غوطه ور شدن در آب سرد پایین می آید. در این حالت واکنش های زیر انجام می پذیرد:
*مویرگ های پوست منقبض می شوند و جریان خون را به پوست کاهش می دهند تا حرارت کمتری از سطح بدن از دست برود. در این حال شخص رنگ پریده به نظر می آید.
*بدن دچار لرزه می شود، ماهیچه ها(علیرغم میل ما) به سرعت منقبض و منبسط می شوند و به این ترتیب گرمای بیشتری در ماهیچه ها تولید می شود. دو حالت بر اثر سرما به مصدوم دست می دهد: سرمازدگی که باعث می شود تمام بدن تحت تاثیر سرمای کلی محل قرار گیرد و دوم یخ زدگی که در این حالت قسمتی از بدن(بویژه دستها و پاها) بصورت موضعی از سرما متاثر می شود.
***4
سرمازدگی
زمانیکه حرارت بدن انسان به زیر 35 درجه سانتیگراد می رسد سرمازدگی به انسان دست می دهد. سرمازدگی های متوسط را می توان به خوبی درمان نمود، اما زمانیکه حرارت بدن به زیر 26 تا 24 درجه سانتی گراد می رسد شانس بهبودی بسیار ضعیف است.
توجه برای خواندن چنین دمای پایینی درجه های مخصوص لازم است.
سرمازدگی معمولاً در سرمای خیلی شدید اتفاق می افتد اما ممکن است از سرمای تقریباً بالای صفر هم شروع بشود. و معمولاً بر اثر این موارد روی میدهد: غوطه ور شدن طولانی در آب سرد، عدم حفاظت کافی در سرمای محیط، بخصوص اگر انسان خسته باشد یا لباس خیس به تن داشته باشد یا در ارتفاعات بالا باشد؛ یا بطور ساده بر اثر ماندن در خانه سرد به مدت طولانی.
توانائی بدن برای حفاظت خود از سرما بر اثر مصرف الکل یا مواد مخدر کاهش پیدا می کند. بعضی از بیماریها مانند مرض قند ممکن است توانائی انسان را در برابر سرما افزایش دهند.
انسان ممکن است نسبت به آغاز تاثیرات سرما بی توجه باشد. از آنجا که سن و وضعیت فیزیک بدن، توانائی انسان برای مقاومت در برابر سرما را مشخص می سازند بنابراین شدن سرما بر حسب سن و وضعیت فیزیکی بدن فرق می کند.
***5
عوارض و نشانه ها
سرما بطورکلی باعث می شود که حرارت داخلی بدن کاهش یافته و مصدوم مراحل مختلفی از ناراحتی و ناتوانی را طی کند. مرگ احتمالاً پس از چند ساعت و در صورت غوطه ور بودن در آب سرد پس از چند لحظه دست می دهد.
مراحل مختلف سرمازدگی به ترتیب زیر است:
* مصدوم اظهار می کند که سرمای بیچاره کننده ای را احساس می کند.
* پوست مصدوم رنگ پریده به نظر می آید(در مورد نوزادان پوست کاملاً صورتی به نظر می رسد که بطور اغفال کننده ای نشانه سرحالی است).
* بی اختیار لرزش شدیدی به مصدوم دست می دهد.
* پس از مدتی لرزش کاهش پیدا می کند و ممکن است جای آن فقدان هماهنگی ماهیچه ها پیش بیاید، و حرفهای مصدوم مبهم می شود.
* درک کلی موقعیت مختل می شود و مصدوم ممکن است غیرمنطقی بشود.
* نبض و میزان تنفس پایین می آید.
* بیهوشی: تشخصی تنفس و ضربان قلب مصدوم دائماً مشکل تر می شود.
توجه هیچوقت گمان نکنید که مصدوم سرمازده مرده است حتی اگر ضربان و تنفس وجود نداشته باشد.
هدف
جلوگیری از هدر رفتن بیشتر حرارت بدن و کمک به مصدوم برای بدست آوردن دمای عادی بدن بصورت تدریجی. رساندن مصدوم به بیمارستان بصورت اورژانس.
***6
درمان
1- یک ماده عایق به دور مصدوم بپیچید بطوریکه سر و گردن را بپوشاند اما صورت نه، و مصدوم را بخوابانید.
اگر مصدوم بیهوش بود او را در وضعیت بهبود قرار دهید.
نباید دستها یا بازوهای مصدوم را در تماس مستقیم با بدنش قرار دهید زیرا که این کار باعث می شود حرارت بدن مصدوم به خراج منتقل شود.
2- مصدوم را از محیط سرد یا ارتفاعات به پناهگاه یا اطاق گرم برسانید.
3- اگر لباس مصدوم خیس بود و به اندازه کافی لباس در دسترس داشتید تن پوش او را عوض کنید. اگر هیچ لباس خشکی در اختیار نداشتید، لباس خیس را از تنش درآورید و مصدوم را با یک پوشش واترپروف و پتو بپوشانید.
4- اگر مصدوم بهوش بود به او نوشیدنی داغ شیرین بدهید.
5- اگر تنفس و ضربان قلب ایستاده بود بلافاصله روشهای نجات زندگی را شروع کنید.
توجه مصدومی که دچار سرمازدگی شدید است ممکن است بقدری ضربان قلبش آهسته شود که ردیابی آن کاملاً مشکل گردد و به احتمال زیاد تنفسش نیز نامحسوس می شود. بنابراین همیشه نبض را بری حداقل یک دقیقه قبل از آنکه کمپرس قلب را شروع کنید چک نمایید. کمپرس قبل از موقع قلب، بخصوص در سرمازدگیهای شدید خطرناک است.
6- مصدوم را از نظر یخ زدگی معاینه کنید و در صورت لزوم به درمان آن بپردازید.
7- مصدوم را روانه بیمارستان کنید.
نباید به مصدوم نوشیدنی الکلی بدهید.
نباید دست یا پای مصدوم را ماساژ دهید یا مصدوم را تشویق کنید که ورزش کند.
اگر کمک پزشکی در دسترس نباشد می توانید مصدوم را به آرامی گرم کنید تا درجه حرارت بدنش پایین تر نیاید. برای اینکار یک بطری آب داغ را در یک حوله یا لباس بپیچید و روی بالاتنه مصدوم، اما نه روی دست و پای او، قرار دهید.