***1
باغ فتح آباد تبریز
باغ فتح آباد در نزدیکی روستایی به همین نام در حدود 5 کیلومتری شهر تبریز در مسیر
جاده باسمنج واقع است. عرصه باغ به وسعت 30 هکتار بوده و ساختمان دو طبقه برونگرا
به وسعت 200 متر مربع در امتداد مسیر اصلی باغ قرار گرفته است. اطلاعات کمی در مورد
چگونگی ساخت و بانیان باغ فتح آباد موجود است تنها سند مدون، کتاب باغ های ایران و
کوشک های آن، تألیف دونالد ویلبر است.ویلبر در کتاب مذکور در توصیف باغ چنین نوشته
است: «در نزدیکی شاه گل باغی به نام باغ فتح آباد واقع شده است. مرکز باغ از درختان
میوه پوشیده شده است.
***2
•ولی محور طویل آب تمام باغ را به طرز متداول در ایران، به هم
متصل می سازد و به آن یک نوع هماهنگی می دهد. فقط بنای جدیدی که به جای کوشک قدیم
ساخته شده، هماهنگی آن را بر هم می زند. هرگاه از قسمت مرتفع، یعنی سمت جنوبی باغ
وارد شویم. می بینیم که این خیابان پست و بلند است و شکل حوض هایی که در مسیر آن
قرار گرفته اند. نیز مختلف است. در یک قسمت حاشیه های سبزی در کنار نهرها به چشم می
خورد و که آنها نیز به نوبه خود با حاشیه ای از گل شمعدانی زینت یافته اند. سرانجام
به برجسته ترین نقطه ی باغ، یعنی استخر عظیمش می رسیم که اطراف آن را درختان کهن و
تنومندی احاطه کرده است. قسمت شمال این استخر قدری بلندتر از سطح زمین است
***3
•
همان چیزی است که در استخر شاه گل نیز دیده می شود. هیچ یک از قسمت های این باغ به
تنهایی زیبایی فوق العاده و چشمگیری ندارد، در حالی که به طور کلی جذاب و آرام
است.» بنا به اظهارات ریش سفیدان، به ظاهر ساخت باغ را به ساعد الملک، یکی از
معتمدان شهر تبریز، نسبت می دهند. باغ در حدود 150 سال قبل توسط خاندان عدل خریداری
می شود. از موارد معامله در سند باغ، قنات، استخر، بخشی از اراضی روستای فتح آباد و
ساختمان موجود فعلی باغ (ظاهراً در آن زمان یک طبقه بود) قید شده است.