***4
سخن آغازین
•گابریل نوده: دانش بر دو نوع است:
•1. دانشی که می دانیم (محفوظات)،
• 2. دانشی که چگونه دانش را بیابیم (به دست آوریم)؛
• شعار قرن بیست و یکم: Learning to Learn (یاد بگیریم که چگونه یاد بگیریم)؛
• سواد اطلاعاتی (Information Literacy):
***9
فراداده برای نگهداری اشیای دیجیتالی (PREMIS)
lاین طرح فرادادهای که مبتنی بر XML میباشد، به منظور ثبت فرادادههای مربوط به نگهداری شیء دیجیتالی در کتابخانه یا مجموعه دیجیتالی توسعه یافته است. اهداف کلی ایجاد این قالب عبارتند از:
lپشتیبانی از قابلیت دوام، قابلیت ارائه، قابلیت فهم، اعتبار، و شناسایی اشیای دیجیتالی؛
lارائه اطلاعات به مخازن دیجیتالی که به آگاهی از روش نگهداری بلند مدت مواد دیجیتالی نیاز دارند؛
lتاکید بر فرادادههای قابل پیاده سازی، به نحوی که با دقت تعریف شوند و رهنمودهایی برای ایجاد، مدیریت، و استفاده از آنها فراهم گردد. و به سوی جریان کاری خودکار حرکت کنند؛
lتضمین بیطرفی فنی. هیچ پیش فرضی در مورد فناوریها و راهبردهای نگهداری، مدیریت و ذخیره سازی فرادادهها، و ... در نظر گرفته نشود.
***12
فراداده های فنی برای اشیای دیجیتالی متن-پایه (TextMD)
lطرحی فرادادهای و مبتنی بر XML که عناصری فرادادهای برای اشیای دیجیتالی متن-پایه ارائه میدهد. این طرح بیشتر در بخش فرادادههای مدیریتی "استاندارد انتقال و کدگذاری فرادادهها (METS)" استفاده میشود. با این وجود، میتواند به صورت مدرکی جداگانه تولید شود. همچنین امکان پیاده سازی آن در عنصر از "طرح فرادادهای نگهداری اشیای دیجیتالی (PREMIS)" فراهم است.
lTextMD قابلیتهای ذیل را داراست:
کدگذاری اطلاعات (کیفیت، سکو، نرم افزار، عامل)
اطلاعات مربوط به نویسه ها (character set and size, byte order and size, line terminators)
lزبان های شیء؛ فونت ها؛ اطلاعات مربوط به نشانه گذاری؛ یادداشتهای متنی و پردازشی؛ ملزومات فنی برای چاپ و مشاهده شیء؛ ترتیب و نظم صفحات شیء متنی
***13
شناسگر شیء دیجیتالی (DOI)
این شناسگر، نظامی برای شناسایی دائمی و تبادل میان کنشپذیر مالکیت معنوی بر روی شبکههای دیجیتالی است. اهداف این نظام عبارتند از: فراهم نمودن چارچوبی برای مدیریت محتوای الکترونیکی، برقراری پیوند میان ناشران و کاربران نهایی، تسهیل داد و سند الکترونیکی و ... . این کد همانند شابک (ISBN) برای کتابها و شاپا (ISSN) برای پیایندها عمل میکند و نوعیURN محسوب میشود. بنیاد بینالمللی DOI به دلیل تحریمهایی که در مورد ایران اجرا میشود، حاضر به همکاری با ایران نیست. به تازگی از سوی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی مکاتباتی با این بنیاد صورت گرفته که ظاهرا با اختصاص این شناسگر به اشیای دیجیتالی منتشر شده از ایران از طریق و با مرکزیت کتابخانه ملی موافقت شده است.
***15
هسته دوبلین چیست؟
استاندارد فراداده ای هسته دوبلین، طرحی بین المللی و میان رشته ای است که مجموعه عناصری ساده و کارآمد برای توصیف طیف گسترده ای از منابع اطلاعاتی شبکه ای ارائه می دهد. پدید آمدن این قالب فراداده ای مانند دیگر قالب های فراداده ای برخاسته از اهداف و نیاز هایی بوده که توسعه دهندگان و پدیدآورندگان آن در نظر داشته اند. این طرح استاندارد دو سطح دارد: ساده و ویژه (مقید به توضیحگرها). سطح ساده شامل پانزده عنصر، و سطح ویژه شامل هفت عنصر (مخاطب، منشا (ریشه)، نگهدارنده حقوق) بیشتر یعنی بیست و دو عنصر می باشد. هسته دوبلین، همچنین دارای گروهی از توضیحگرها (پالایش های عنصر و طرح های کدگذاری عنصر) است که عناصر را از لحاظ معناشناختی به منظور فرایند کشف منبع پالایش می کنند. مباحث مربوط به معناشناختی عناصرهسته دوبلین توسط گروهی از متخصصان رشته های کتابداری و اطلاع رسانی، علم رایانه، کدگذاری متن، جامعه موزه ها، و دیگر حوزه های مرتبط پرداخته شده است.